Idealnie zaplanowany proces inwestycyjny…

Przedsięwzięcia liniowe stanowią zaplanowane koncepcje, rozwiązania projektowe, budowlane i wykonawcze mające na celu ich realizację zgodnie z przepisami prawa. Proces, od momentu ustalania lokalizacji danego przedsięwzięcia, przez etap projektowania a następnie wykonawczy a następnie uzyskania wszelkich zezwoleń na użytkowanie stanowi całość procesu inwestycyjno-budowlanego. Każdy z etapów dotyczących inwestycji liniowych wiąże się z nieuniknioną ingerencją w środowisko naturalne, w szczególności w przypadku przedsięwzięć wielkopowierzchniowych.

W etapie ustalającym lokalizację inwestycji, pod uwagę brane są warianty jej przebiegu, tak, aby omijać obszary cenne przyrodniczo. Biorąc pod uwagę ogólną powierzchnię obszarów chronionych w Polsce (ponad 10 tys. ha, co stanowi ponad 30% powierzchni kraju) a także ich rozproszenie, nie jest możliwe całkowicie ominięcie tych miejsc.

W czasie etapu projektowania pod uwagę brane są rozwiązania minimalizujące wpływ na środowisko i przyrodę, wynikające z odrębnych dokumentów wiążących np.: decyzji środowiskowej wydanej dla potrzeb przedsięwzięcia czy postanowień uzgadniających warunki realizacji inwestycji. W zależności od skali i charakteru przedsięwzięcia nałożone są różne rozwiązania projektowe (budowlane i wykonawcze) oraz obostrzenia chroniące środowisko. Wśród takich rozwiązań wymienić można: specyfikację dotyczącą montażu tymczasowych wygrodzeń dla płazów, gadów i małych ssaków, wielkość powierzchni pochłaniającej hałas w ekranach akustycznych, szczegółowe rozwiązania montażu ogrodzeń ochronno-naprowadzających przy przepustach drogowych czy wskazania dotyczące wycinki drzew i krzewów. Czy zatem istnieją idealne rozwiązania projektowe, przewidujące wszelkie sytuacje środowiskowo-przyrodnicze? Oczywiście, że nie. Środowisko naturalne jest żywym organizmem  w którym zachodzą różne procesy. Czynniki abiotyczne (takie jak klimat czy warunki atmosferyczne) wpływają na procesy biotyczne (zależności międzygatunkowe, liczebność rozmieszczenie populacji). Stąd też, nie da się przewidzieć niespodziewanych sytuacji, w szczególności w czasie trwających prac budowlanych.

Zderzenie z rzeczywistością, czyli jak rozwiązujemy nagłe problemy…

Stadium, w którym występować mogą tytułowe „zwierzęce problemy” to etap realizacji inwestycji liniowej. Wydawać by się mogło, że dobrze zaplanowany proces inwestycyjno-budowlany jest pozbawiony wszelkich przeszkód czy problemów w trakcie jego realizacji. Nic bardziej mylnego, ponieważ nie każde sytuacje da się przewidzieć. Zwłaszcza, biorąc pod uwagę „żywe” elementy środowiska i przyrodę.

Sytuacje, które mogą stanowić problem dla Wykonawcy prac oraz uczestników projektu, wpływające na opóźnienie prac to spontaniczne pojawianie się zwierząt na placu budowy. Warto dodać, że zwierzęta które pojawiają się najczęściej, w dużym rozproszeniu to płazy i gady. W czasie masowych migracji ich liczba może wynosić nawet kilka tysięcy!
W przypadku tej gromady zwierząt jeszcze przed rozpoczęciem prac, uzyskujemy niezbędne zgody zezwalające np.: na przenoszenie osobników. Warto nadmienić, że zgody są niezbędne w przypadku gatunków objętych ochroną na mocy ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz.U. 2016 poz. 2134). W momencie pojawienia się na budowie przystępujemy do prac wiązanych z przenoszeniem osobników, co przedstawiono na fotografii nr 1.

W przypadku płazów bytujących w wykopach i miejscach, gdzie znajduje się woda dokonujemy ich odławiania, co przedstawiono na fotografii nr 2.

„Zwierzęce problemy” dotyczą pojawiania się gatunków objętych ochroną na drzewach i krzewach przeznaczonych do wycinki. Sytuacja ta, nie jest problemem, a raczej koniecznością, aby dokonać przeglądu drzewostanu i krzewostanu i wykluczyć obecność gatunków (fot. nr 3). Tak jak w przypadku wyżej opisywanej sytuacji z pojawianiem się płazów i gadów, tak też i tutaj również należy uzyskać decyzję zezwalającą, w przypadku zasiedlenia drzew i krzewów.

Nie za każdym razem należy uzyskiwać niezbędne zgody i decyzje na czynności podlegające zakazom w stosunku do gatunków chronionych. Wdrożenie harmonogramu prac budowlanych uwzględniającego obostrzenia czasowe związane z sezonowością u zwierząt np.: okresy migracji, lęgowe czy rozrodu, pozwalają prowadzić prace w zgodzie z naturą. Świadomość i zrozumienie osób biorących udział w realizacji inwestycji liniowych, że przyroda nie jest problemem, pozwala na minimalizację oddziaływania na środowisko i zachowanie cennych walorów środowiskowych bez konieczności zatrzymywania prac. Odpowiednie przeszkolenie pracowników oraz zaangażowanie uczestników projektu w tematykę pro-środowiskową pozwalają zminimalizować ryzyko pojawienia się problemów na etapie realizacji inwestycji liniowych.